چای سبز یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های سالم در سراسر جهان است. این نوشیدنی برگرفته از برگ‌های گیاه Camellia sinensis است که بدون اکسیداسیون و فرآوری‌های بعدی خشک می‌شود. تاریخچه مصرف چای سبز به چین باستان برمی‌گردد که از حدود ۲۷۰۰ سال پیش مورد استفاده قرار می‌گرفت.
در چین باستان، چای سبز به عنوان دارو استفاده می‌شد. اما از حدود ۶۰۰ سال پیش، مصرف چای سبز به عنوان نوشیدنی روزمره در چین رواج پیدا کرد. در قرن ۱۶ میلادی، چای سبز از چین به ژاپن راه یافت و به سرعت در آن کشور نیز محبوب شد. امروزه چای سبز بخش مهمی از فرهنگ چین و ژاپن به حساب می‌آید.
در سال‌های اخیر، مصرف چای سبز در سراسر جهان افزایش یافته است. خواص سلامت‌بخش چای سبز مانند داشتن آنتی‌اکسیدان‌های قوی، تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب باعث شده تا این نوشیدنی محبوبیت جهانی پیدا کند به نوعی چای سبز و چای سیاه بهمراه قهوه از محبوب ترین نوشیدنی ها در جهان هستند..
چای سبز در کدام مناطق و در چه شرایطی کشت می شود
- چای سبز از گیاه Camellia sinensis تهیه می‌شود که در اقلیم‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری رشد می‌کند.
- بزرگترین تولیدکننده چای سبز در جهان چین است. استان‌های آنهویی، ججیانگ، زجیانگ و فوجیان عمده‌ترین مناطق کشت چای در چین هستند.
- کشورهای دیگری همچون ژاپن، هندوستان، شرق آفریقا، سری‌لانکا و اندونزی نیز از تولیدکنندگان بزرگ چای سبز محسوب می‌شوند.
- چای سبز در ارتفاعات ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ متری از سطح دریا و در آب و هوای مرطوب و معتدل رشد می‌کند.
- برداشت برگ‌های چای به صورت دستی انجام می‌شود و پس از آن برگ‌ها باید بلافاصله فرآوری شوند تا از اکسیده شدن جلوگیری شود. کیفیت چای سبز به آب و هوا، ارتفاع، خاک و روش برداشت و فرآوری بستگی دارد.
ترکیبات چای سبز
چای سبز حاوی ترکیبات مفید متعددی است که مهمترین آنها عبارتند از:
- پلی‌فنول‌ها: ترکیبات آنتی‌اکسیدانی که خاصیت ضدالتهابی دارند.
- کاتچین‌ها: آنتی‌اکسیدان‌های قوی که اثرات ضدسرطانی نیز دارند.
- تئوفیلین: آلکالوئیدی که کافئین آن انرژی‌زایی القا می‌کند.
- آمینو اسیدها: ترکیباتی مانند L-تئانین که برای سلامت مغز مفید هستند.
- ویتامین C: ویتامین آنتی‌اکسیدان که سیستم ایمنی را تقویت می‌کند.
- ویتامین E: آنتی‌اکسیدانی قوی که سالمت پوست و مو را بهبود می‌بخشد.
- منگنز و سلنیوم: عناصر معدنی مفیدی که در چای سبز وجود دارند.
- فلاونوئیدها: ترکیبات گیاهی مؤثر در جلوگیری از بیماری‌ها.
نحوه مصرف چای سبز
چای سبز را می‌توان به روش‌های مختلفی مصرف کرد:
- چای سبز دم کرده (Infusion): رایج‌ترین روش مصرف چای سبز است. برگ‌های خشک چای را در آب جوش می‌ریزند و بعد از چند دقیقه صاف می‌کنند.
- چای سبز فوری: این نوع چای از پودر چای سبز تهیه می‌شود و با آب داغ دم نمی‌کنند.
- چای سرد: چای سبز دم کرده را می‌توان پس از آماده شدن با یخ خنک کرد و به صورت سرد نوشید.
- چای میوه‌ای: با اضافه کردن میوه‌های تازه یا آبمیوه می‌توان چای سبز میوه‌ای تهیه نمود.
- ماتچا: چای سبز ضخیم و غلیظ است که در فرهنگ ژاپنی محبوب است.
- کپسول چای سبز: پودر چای سبز را درون کپسول ریخته و استفاده می‌کنند.
- اسموتی چای سبز: مخلوط چای سبز با شیر یا ماست
چای سبز بهتر است یا چای سیاه؟
هم چای سبز و هم چای سیاه خواص سلامت‌بخشی دارند، اما تفاوت‌هایی بین این دو نوع چای وجود دارد:
- چای سبز حاوی مقادیر بیشتری آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی مانند کاتچین‌ها است زیرا اکسیده نشده و فرآوری نمی‌شود.
- چای سبز حاوی کافئین کمتری نسبت به چای سیاه دارد. بنابراین برای افراد حساس به کافئین مناسب‌تر است.
-چای سبز اثرات ضد التهابی و آرام‌بخشی بیشتری دارد.
- چای سیاه با اکسیده شدن بو و طعم قوی‌تر و تلخ‌تری پیدا می‌کند.
- چای سبز از لحاظ طعم ملایم‌تر است.
- چای سبز به دلیل عدم اکسیده شدن، خاصیت ضدسرطانی بیشتری دارد.
آیا چای سبز برای لاغری و تناسب اندام مناسب است؟
- چای سبز سرشار از آنتی‌اکسیدان است و باعث افزایش متابولیسم بدن می‌شود. کافئین موجود در چای سبز باعث افزایش چربی‌سوزی می‌شود.چای سبز باعث کاهش جذب کربوهیدرات‌های ساده و قندخون می‌شود. این نوشیدنی خاصیت ادرارآوری دارد و به دفع سموم از بدن کمک می‌کند. چای سبز حاوی ترکیباتی است که اشتها را کاهش می‌دهد.البته باید چای سبز بدون قند و شیرین‌کننده‌های اضافی مصرف شود.بنابراین با مصرف روزانه چای سبز در کنار رژیم غذایی مناسب و ورزش، می‌توان به لاغری و تناسب اندام بهمراه رژیم های غذایی دست یافت.
علاوه بر مصرف خوراکی، از چای سبز می‌توان برای مصارف غیر خوراکی نیز استفاده کرد:
- مراقبت از پوست: چای سبز حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قوی است که باعث جوانسازی پوست می‌شود. می‌توان آن را به صورت ماسک صورت یا حمام پوست به کار برد.
- مواد شوینده طبیعی: چای سبز خاصیت ضدباکتریایی دارد و می‌تواند به عنوان شوینده‌های طبیعی مورد استفاده قرار گیرد.
- دهان و دندان: چای سبز حاوی فلوراید است و می‌تواند برای ضدعفونی کردن دهان و تقویت مینای دندان به کار رود.
- دفع حشرات: پاشیدن چای سبز بر روی گیاهان و ترکیب آن با سرکه برای دفع حشرات مفید است.
- کود طبیعی: تفاله و برگ‌های باقی‌مانده چای سبز حاوی مواد مغذی هستند و می‌توانند به عنوان کود در باغبانی به کار روند.
- مبارزه با بوی بد کفش‌ها: پر کردن کفش‌ها با برگ‌های خشک چای سبز بوی نامطبوع آنها را از بین می‌برد.
- رنگرزی طبیعی: چای سبز جهت رنگرزی الیاف طبیعی مانند پشم و ابریشم به کار می‌رود.
بهترین چای سبز چه ویژگی هایی دارد؟
- برگ های جوان و نرم - برگ‌هایی که برای تهیه چای سبز استفاده می‌شوند، باید جوان، تازه و نرم باشند.
- رنگ سبز روشن مایل به زرد - رنگ طبیعی برگ‌های چای سبز باید سبز روشن تا زرد مایل به سبز باشد.
- عطر و طعم ملایم - چای سبز خوب بوی تازگی دارد و طعم آن ملایم است.
- عاری از هرگونه مواد افزودنی - بهتر است چای سبز طبیعی و بدون هیچ افزودنی باشد.
- دارای خاستگاه مشخص - خرید چای سبز از برندهای معتبر و با منشأ مشخص توصیه می‌شود.
- وجود جوانه‌های نورسته - حضور جوانه‌های نرم و نورسته در برگ‌ها نشان‌دهنده تازگی آن است.
- عدم وجود آسیب فیزیکی- برگ‌ها نباید له شده، پاره یا خرد شده باشند.
