فاویسم یک اختلال ژنتیکی و خونی است که به دلیل کمبود آنزیم گلوکز-6-فسفات دهیدروژناز (G6PD) ایجاد می‌شود. این آنزیم نقش مهمی در حفظ ذخایر داخلی سلولی گلوتاتیون احیا شده دارد و عدم وجود آن باعث از بین رفتن زودرس گلبول‌های قرمز خون می‌شود. بیماری فاویسم می‌تواند به بروز عوارض جدی در صورت مصرف برخی غذاها و داروها منجر شود. در این مطلب از لینامگ به بررسی محدودیت‌های غذایی مرتبط با فاویسم می‌پردازیم.
علائم بیماری فاویسم
بیماری فاویسم یک بیماری نهفته است و بیماران در حالت عادی، کاملا طبیعی هستند و هیچ گونه علائمی ندارند. علائم این بیماری در صورت مصرف برخی غذاها و داروها و یا در سنین حساس نوزادی، بلوغ یا پیری بروز پیدا می‌کند. برخی از علائم این بیماری عبارتند از:
-
زردی پوست، ناخن و پلک
-
تهوع و استفراغ
-
تب
-
تغییر رنگ ادرار
-
خواب آلودگی و بی‌حالی
-
نارسایی حاد کلیه در موارد پیشرفته
محدودیت‌های غذایی
افراد مبتلا به فاویسم باید از مصرف غذاهای خاصی خودداری کنند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
باقلا
باقلا یکی از اصلی‌ترین مواد غذایی است که افراد مبتلا به فاویسم باید از خوردن آن چه به صورت خام و چه به صورت پخته پرهیز کنند. حتی بوییدن باقلا در فصل کشت این محصول عوارض شدیدی برای بیماران دارد و می‌تواند به بروز حملات همولیتیک منجر شود.
حبوبات
بیماران مبتلا به فاویسم باید از مصرف انواع حبوبات شامل سویا، لوبیا، نخود، عدس، لپه و نخود فرنگی اجتناب کنند. زیرا تشخیص همولیز خفیف دشوار است و عوارض آن در دراز مدت بروز پیدا می‌کند.
غذاهای کنسروی
غذاهای کنسروی ممکن است حاوی مواد نگهدارنده‌ای مثل سولفیت و منتول باشند که برای این بیماران خطرناک است. به همین دلیل بهتر است از مصرف غذاهای کنسروی اجتناب کنید یا موقع خرید به برچسب مواد غذایی آن دقت کنید.
برخی ترکیبات گیاهی
بیماران فاویسم بهتر است برای مصرف ترکیبات گیاهی با پزشک خود مشورت کنند. به عنوان مثال مصرف عرق یا عصاره گیاه شیرین بیان برای این بیماران ممنوع است. همچنین مصرف بیش از حد چای سیاه یا سبز می‌تواند برای بیماران مشکل‌ساز باشد.
رنگ خوراکی آبی
رنگ خوراکی آبی به دلیل وجود متیلن بلو و تولوئیدین برای بیماران فاویسم خطرناک است و باید از غذاهای حاوی رنگ خوراکی آبی پرهیز کنند. ولی برای دیگر رنگ‌های خوراکی به ویژه رنگ‌های طبیعی محدودیت غذایی وجود ندارد.
ویتامین C
ویتامین c از جمله افزودنی‌های رایج است که در صنایع غذایی کاربرد دارد و در اغلب خوراکی‌ها استفاده می‌شود. اما افراد مبتلا به فاویسم از مصرف باید از مصرف این ویتامین و خوراکی‌های شامل آن پرهیز کنند. زیرا مصرف مقدار زیاد آن می‌تواند شدت همولیز را افزایش دهد. البته مصرف مواد غذایی طبیعی شامل این ویتامین مثل مرکبات موردی ندارد.
محدودیت دارویی
مصرف برخی داروها می‌تواند برای افراد مبتلا به فاویسم عوارض جدی ایجاد کند. از جمله:
داروها و مکمل‌های حاوی آهن
افراد مبتلا به فاویسم باید از مصرف داروها و مکمل‌های حاوی آهن خودداری کنند. آهن زیاد در بدن این بیماران به عنوان اکسیدان عمل کرده و سلول‌های کبد، غدد و قلب را در معرض آسیب قرار می‌دهد.
آنتی‌بیوتیک‌ها
داروهایی مانند سولفونامیدها و ناپروکسن باید با احتیاط و مشورت پزشک مصرف شوند. زیرا می‌توانند موجب تجزیه گلبول قرمز شده و خطر جدی ایجاد کنند.
آسپرین
بیماران مبتلا به فاویسم باید از مصرف داروی آسپرین و سایر داروهای شامل آن اجتناب کنند. زیرا آسپرین خطر همولیز را در بیماران فاویسم افزایش می‌دهد.
نکات تغذیه‌ای بیشتر
بهتر است مبتلایان به فاویسم جهت مراعات و آسایش خود از مصرف غذاهای آماده همچون کره مارگارین، سوسیس و کالباس، ناگت و شنیسل، سس‌های آماده، گوشت و ماهی کنسرو شده و مواردی از این قبیل خودداری کنند.
افراد مبتلا به فاویسم باید با دقت رژیم غذایی خود را مدیریت کنند و از مصرف غذاها و داروهای مضر خودداری کنند. با رعایت این محدودیت‌ها، افراد می‌توانند از بروز عوارض جدی جلوگیری کنند و زندگی سالم‌تری داشته باشند.
