ارگانیسمهای اصلاحشده ژنتیکی که به طور اختصار به آنها GMO گفته میشود در واقع موجوداتی هستند که ماده ژنتیکی و دیانای آنها به گونهای تغییر یافته است که به طور طبیعی اتفاق نمیافتد. این فناوری موجب میشود که ژنهای منتخب از یک موجود به موجود دیگری منتقل شود. مواد غذایی که از ارگانیسمهای اصلاحشده بوجود میآید به عنوان مواد غذایی تراریخته شناخته میشوند. در این قسمت از لینامگ همراه ما باشید تا به موضوع مواد غذایی تراریخته نگاهی داشته باشیم.
برای اینکه یک حیوان، گیاه یا میکروارگانیسم از لحاظ ژنتیکی اصلاح شود دانشمندان از فرآیند مهندسی ژنتیک استفاده میکنند. این فرآیند فناوری ژن نام دارد. اگر قرار باشد که یک ماده غذایی تراریخته بوجود آید ابتدا یک ویژگی برای آن تعیین میکنند. برای مثال در مورد بسیاری از مواد غذایی توانایی مقاومت در برابر حشرات و آفات انتخاب میشود. سپس برای اینکه این توانایی را در گیاه مورد نظر بوجود آورند حیوان یا میکروارگانیسمی که چنین ویژگی دارد را پیدا کرده، یک ژن با توانایی مقاومت در برابر حشرات را از آن استخراج میکنند و این ژن را به دیانای گیاه مورد نظر وارد میکنند.
گیاهان و مواد غذایی تراریخته از این رو از لحاظ ژنتیکی دستکاری میشوند تا مقاومت آنها در برابر عوامل مزاحم افزایش یابد. این طور بیان میشود که مواد غذایی تراریخته میتواند قیمت کمتری در بازارها داشته باشد و این امکان را فراهم کند که رشد محصولات غذایی در تمام فصلها افزایش داشته باشد.
نگرانیها و انتقادها در مورد مواد غذایی تراریخته
منتقدان مواد غذایی تراریخته اذعان میکنند که این نوع مواد غذایی میتواند سمی باشد، آلرژنها را رواج دهد یا باکتریها را در برابر آنتیبیوتیکها مقاوم کند. مطابق با این شرایط آنها بیان میکنند که برای اظهارنظر در مورد مصرف مواد غذایی تراریخته لازم است که مطالعات بیشتری انجام گیرد و نتایج برای مدت طولانیتری مورد بررسی شوند.
شایعترین نگرانی که در مورد مواد غذایی تراریخته وجود دارد خطر واکنشهای آلرژیک است. بیش از ۹۰ درصد آلرژیهای غذایی در پاسخ به پروتئینهای خاص در شیر، تخممرغ، گندم، ماهی، آجیلها، بادامزمینی و سویا رخ میدهد. خطر واکنش آلرژیک از این رو وجود دارد که پروتئین از یک ماده غذایی حساسیتزا به مواد غذایی دیگر منتقل میشود و مشخص نیست که آیا باعث واکنش آلرژیک خواهد شد یا نه. برای مثال اگر فردی حساسیت به بادامزمینی داشته باشد و مواد غذایی تراریخته حاوی پروتئین بادامزمینی مصرف کند ممکن است دچار واکنش آلرژیک شود.
بدن چگونه مواد غذایی تراریخته را هضم میکند؟
ژنهای مواد غذایی در تولید پروتئینهای خاص نقش دارند. پروتئینها نیز از واحدهای کوچکی به نام اسیدآمینه تشکیل میشوند. زمانی که انسان از مواد غذایی تراریخته استفاده میکند، پروتئین آن ماده غذایی تراریخته به همان روشی که پروتئینهای دیگر را مصرف میکنیم هضم میشود. در طول فرآیند هضم غذا، بدن تمام پیوندهای بین آمینواسیدهای پروتئین را از بین میبرد و پروتئینها را به آمینواسیدهای منفرد تجزیه میکند تا توسط بدن استفاده شوند.
سوالاتی که در مورد مواد غذایی تراریخته باید پاسخ داد:
در مورد اینکه آیا مواد غذایی تراریخته خوب هستند یا بد لازم است که سوالات مهمی را در مورد آنها مطرح کرد و پاسخ داد.
آیا مواد غذایی تراریخته به طور موثر برای پیشگیری از بیماری میتوان استفاده کرد؟
مواد غذایی تراریخته پتانسیل ایجاد غذاهای ارزانتر را دارند. آیا آنها میتوانند منابع غذایی غنی از مواد مغذی را برای افراد با منابع محدود فراهم کند؟
مواد غذایی تراریخته میتواند باعث شود مواد غذایی بیشتر در همان زمین زراعی کشت شود. تاثیر این موضوع بر اقتصاد جهان چیست؟
تاثیرات زیستمحیطی کاشت محصولات تراریخته چه خواهد بود؟
آیا بدن انسان میتواند با فعل و انفعالات ناشی از مواد غذایی تراریخته سازگار شود؟
آیا میتوان محصولات تراریخته را مدیریت کرد تا خطرات احتمالی مواد غذایی تراریخته به حداقل برسد؟
برای اینکه در مورد تاثیرات مثبت و منفی مواد غذایی تراریخته نتیجهگیری کنیم لازم است که تحقیقات بیشتری صورت گیرد و به سوالات مهمی که مطرح است پاسخ داده شود. از سوی دیگر باید در مورد ترجیحات مصرفکنندگان نیز صحبت شود تا تصمیمات آگاهانهای در زمینه استفاده از مواد غذایی تراریخته در زندگی خود اتخاذ کنند.